Καθ' οδόν: στη Βοδονίτσα ( Μενδενίτσα )

Οι μέρες μικραίνουν, το φως λιγοστεύει, ο ήλιος, κουρασμένος και εξασθενημένος από την εκρηκτική του εμφάνιση τόσους μήνες, αποσύρεται. Ξαπλώνει στις 5.21'! Η μελαγχολία καραδοκεί. Θα την αποφύγουμε όμως. Με ποιον τρόπο, είναι πιθανό να ρωτήσετε. Με ένα εξαιρετικό βιβλίο. Κρατάμε στα χέρια μας έναν καλαίσθητο τόμο, γραμμένο με ιστορική ακρίβεια, αλλά και αφάνταστη ευαισθησία από τον Γιώργη Μωραΐτη. Ο τίτλος «Βοδονίτσα: Κάστρο των Θερμοπυλών», εκδόσεις «ΤυποεκδοτικήΑΕ». Πρόκειται για ένα εξαιρετικό καλογραμμένο βιβλίο που, όχι μόνο γνωρίζει τον, άγνωστο, σε πολλούς, τόπο, αλλά με τις φωτεινές ματιές που ρίχνει μάς μαθαίνει την ιστορία της. Κοιτάμε την αφιέρωση του Γιώργη: «Στους συμπατριώτες μου που θυσιάστηκαν για τη Λευτεριά στο Σηκωμό του 1821 και στην Ανάσταση του 1941».Ο συγγραφέας, ανάμεσα σε άλλα, σημειώνει στον πρόλογό του: «Τέλος, θέλω να πω: Νιώθω ιδιαίτερη χαρά, γιατί αυτό το βιβλίο το κάνω δωρεά στον "Πολιτιστικό, Μορφωτικό, Περιβαλλοντικό και Εξωραϊστικό Σύλλογο Μενδενίτσας" (το δικαιούται, άλλωστε), του παραχωρώ και τα συγγραφικά μου δικαιώματα, για όποια άλλη επανέκδοση στο μέλλον. Ειλικρινά, δεν έχω την αίσθηση κάποιας σπουδαίας προσφοράς...».
Εδώ θα διαφωνήσουμε μαζί του. Ολοι όσοι γνωρίζουν καλά τον συγγραφέα - και εμείς έχουμε αυτήν την τύχη - θα ξέρουν και τη σεμνότητα που τον διακρίνει, γι' αυτό είμαστε σίγουροι ότι η προσφορά του είναι σπουδαία. Παραβλέπουμε, λοιπόν, τα τελευταία λόγια και σκύβουμε με προσοχή στο βιβλίο. Η ανάγνωση αρχίζει, η αφήγηση μάς παρασύρει:

Το χωριό

«Από τα χωριά του Καλλίδρομου η Βοδονίτσα είναι το μεγαλύτερο και το ωραιότερο. Στέκει πάνω στον καλύτερο εξώστη του βουνού. Η τοποθεσία τής δίνει χάρη, αίγλη και μεγαλοπρέπεια. Εντυπωσιάζει από την πρώτη στιγμή τον επισκέπτη. Εχει πολύ πράσινο, άφθονα νερά, καλό κλίμα. Σήμερα που έχει αποκτήσει συγκοινωνία παρουσιάζει ενδιαφέρον και από τουριστική άποψη.Το χωριό έχει περίπου 250 σπίτια, όλα σχεδόν δίπατα και πέτρινα. Τα περισσότερα καταλαμβάνουν τη σχετικά επίπεδη έκταση ανάμεσα στα υψώματα από τα Αλώνια έως τη Βαλόγουρνα. Ενα φτερό ξεμακραίνει από το Βράχο μέχρι τα Ταμπούρια. Τα υπόλοιπα είναι σκαρφαλωμένα στις εσωτερικές πλαγιές του Κάστρου, του Κουτλούμ και του Κούκου. Τα πιο πολλά σπίτια είναι παλιά. Αρκετά όμως απ' αυτά, ιδιαίτερα στο Κουτλούμ και το Κάστρο, είναι παμπάλαια και φέρνουν τη σφραγίδα της φραγκοκρατίας και της τουρκοκρατίας. Από κείνες τις εποχές - εκτός του κάστρου - κρατάνε και άλλα χτίσματα (μάντρες, δρόμοι με καλντερίμι και πέτρινα σκαλοπάτια, στοά, πηγάδι κλπ.). Ανάλογα με τις τοποθεσίες, το χωριό χωρίζεται σε μερικές γειτονιές (Κάστρο, Κουτλούμ, Βαλόγουρνα κ.ά.). Οι πιο θεαματικές γειτονιές είναι του Κάστρου και του Κουτλούμ, που τα σπίτια φαίνονται σα να είναι το ένα πάνω στο άλλο. Ενα τμήμα του χωριού, αυτό που κλείνεται ανάμεσα Κάστρο - Κουτλούμ - Κούκο - Καραβιδόραχη, είναι σε γούπατο και δεν έχει καθόλου θέα. Αντίθετα, την πιο υπέροχη θέα έχουν τα σπίτια που είναι χτισμένα στο Βράχο και στην ανατολική παρυφή του Κάστρου.

Εξαιρετικά ωραία είναι η πλατεία του χωριού. Βρίσκεται ακριβώς στην άκρη στο Βράχο. Εκεί υπάρχουν καφενεία, ταβέρνες και άλλα μαγαζιά. Εκεί καταλήγουν και οι δυο αμαξόδρομοι που έρχονται από Μώλο και Θερμοπύλες. Από την άκρη της πλατείας απολαμβάνει κανείς, ιδιαίτερα τη νύχτα, ένα απίστευτα πανοραματικό θέαμα. Κάτω φαίνεται ηλεκτροφωτισμένος ο Μώλος και στα νερά του Μαλιακού και του Ευβοϊκού καθρεφτίζονται η Στυλίδα, η Αιδηψός κλπ. Ακριβώς στο κέντρο του χωριού, πάνω στο σύρραχο που συνδέει τα υψώματα Κάστρο και Κουτλούμ, είναι η μεγαλόπρεπη και ωραία βυζαντινού ρυθμού εκκλησία Αϊ - Γιώργης με τον φανταχτερό τρούλο της και το ψηλό καμπαναριό της. Εχει έξω μεγάλο ισοπεδωμένο προαύλιο με πεζούλια ολόγυρα, παρτέρια με άνθη κλπ. Χτίστηκε στα θέμελα τούρκικου τζαμιού και είναι το μόνο κοινοτικό κτίριο που γλίτωσε από τη χιτλερική θηριωδία. Κοντά στην εκκλησία είναι το παλιό σχολείο που μετατράπηκε σε Κοινοτικό Γραφείο και Σταθμό Χωροφυλακής. Το καινούριο τριτάξιο δημοτικό σχολείο - ωραίο, μακρόστενο κτίριο με μεγάλες αίθουσες, προαύλιο και κήπο - βρίσκεται σε ανοιχτή τοποθεσία στην άκρη στ' Αλώνια. Είχε χτιστεί γύρω στα 1927 με δαπάνη του "εθνικού ευεργέτη" Ανδρέα Συγγρού. Κάηκε στην Κατοχή από τους Γερμανούς και ξαναφτιάχτηκε μεταπολεμικά, με έξοδα της Κοινότητας.

Χορεύοντας στο κάστρο...

Το νερό μεταφέρεται στο χωριό με υδραγωγείο από τη Μαυροκάτα - τοποθεσία στα Δρέματα - που απέχει περίπου δύο ώρες, και τρέχει από 7 βρύσες (Σωλήνα, Καστρινή, Σκεπαστή κλπ.). Σήμερα έχουν γίνει εγκαταστάσεις που το μεταφέρουν και στο κάθε σπίτι. Σημαδιακοί για τη Βοδονίτσα είναι δύο υπεραιωνόβιοι πλάτανοι που στέκουν σα στοιχειωμένοι ο ένας στην ανατολή, στα Ταμπούρια και ο άλλος στη δύση, στην τοποθεσία Μπεζεστένι πίσω από το Κουτλούμ. Ο δεύτερος, χάρη στη διπλανή βρύση, είναι πιο μεγάλος και θαλερός και χρειάζονται 4-5 άνθρωποι, για να αγκαλιάσουν τον κορμό του. Σ' όλους τους δρόμους που φεύγουν απ' το χωριό υπάρχουν εικονοστάσια, Αϊ - Λιας, Αϊ - Αντώνης κλπ. Σε μικρή απόσταση από τη "Βρύση Μπεζεστένι", στο δρόμο προς την Κλεισούρα, είναι το καινούριο νεκροταφείο "Ζωοδόχου Πηγής". Είναι ένας υπέροχος κήπος περιμαντρωμένος, με καλή διαρρύθμιση, θεόρατα κυπαρίσσια, διαδρόμους, παρτέρια με καλλωπιστικά φυτά και άνθη, φύση, στέρνες νερού κλπ. Χτίστηκε γύρω στα 1935 από την Κοινότητα. Το παλιό νεκροταφείο Αϊ - Θανάσης βρισκόταν στη συμβολή του Κούκου και του Κουτλούμ σ' ένα λοφίσκο πάνω από τη "Βρύση Μπεζεστένι" και το ρέμα της Βαλόγουρνας. Αυτό ήταν ένα παλιότερο μνημείο του χωριού που ανατινάχτηκε από τους Γερμανούς στην Κατοχή.

Οπως συμβαίνει με τα περισσότερα χωριά, η Βοδονίτσα είναι καθυστερημένη. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, με το φτιάξιμο του καινούριου δρόμου και την εξασφάλιση καθημερινής συγκοινωνίας με τη Λαμία, έχει σημειώσει κάποια πρόοδο. Το καλοκαίρι πηγαίνουν στο χωριό για παραθέριση αρκετές οικογένειες από τα καμποχώρια, τη Λαμία και την Αθήνα. Από την άποψη αυτή έχει δυνατότητες μεγαλύτερης ανάπτυξης.Σε διάφορες εξοχικές τοποθεσίες, κοντά ή μακριά από το χωριό, υπάρχουν αρκετά ξωκλήσια (Αϊ - Αντώνης, Αγία Παρασκευή, Αϊ - Κωνσταντίνος κ.ά.). Το σημαντικότερο απ' αυτά είναι το Παλιομανάστηρο ή Παλιοδαμάστα ή απλά Παναγία ("Κοίμησις της Θεοτόκου"). Βρίσκεται στους πρόποδες του Λαφοβουνιού μέσα σε πυκνά ελάτια και απέχει από το χωριό περίπου δύο ώρες. Εκεί κάθε Δεκαπενταύγουστο γίνεται πανηγύρι και συγκεντρώνονται πανηγυριώτες απ' όλα τα γύρω χωριά. Κοντά στο Παλιομανάστηρο το καλοκαίρι υπάρχουν κατασκηνώσεις παραθεριστών. Οι κάτοικοι της Βοδονίτσας είναι κυρίως γεωργοκτηνοτρόφοι. Το χωριό δεν είναι από τα πιο φτωχά. Εχει αρκετή γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή. Ομως, για πολλούς λόγους, η ζωή των περισσότερων χωριανών είναι φτωχή και δύσκολη. Γι' αυτό πολλοί έφυγαν και φεύγουν στα καμποχώρια και στις πόλεις προς αναζήτηση καλύτερης τύχης. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία δύο απογραφών, στη δεκαετία 1951-1961, ο πληθυσμός του χωριού έμεινε στάσιμος».
 http://www.rizospastis.gr/