Ευρωπαϊκή Χάρτα για την Ισότητα των Φύλων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση

Παρατηρητήριο Ευρωπαϊκής Χάρτας για την Ισότητα των Φύλων στις Τοπικές Κοινωνίες

 Η Ευρωπαϊκή Χάρτα για την Ισότητα των Φύλων στις Τοπικές Κοινωνίες εκπονήθηκε από το Συμβούλιο των Δήμων και των Περιφερειών της Ευρώπης (CEMR) με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέσω του 5ου Κοινοτικού Προγράμματος Δράσης για την Ισότητα των Φύλων.

Έχοντας ως αφετηρία την πεποίθηση ότι η ισότητα των φύλων είναι θεμελιώδες καθολικό δικαίωμα και δείκτης της δημοκρατικότητας μιας κοινωνίας και αναγνωρίζοντας ότι α) παρά τα θετικά βήματα που έχουν επιτευχθεί η ισότητα των φύλων δεν αποτελεί ακόμη πραγματικότητα στην καθημερινή ζωή και β) οι περιφερειακές και τοπικές αρχές, ως βαθμίδες διακυβέρνησης που βρίσκονται εγγύτερα στον λαό, συνιστούν το καταλληλότερο πεδίο για την καταπολέμηση των ανισοτήτων και τη δημιουργία μιας ουσιαστικά ισόνομης κοινωνίας, η Ευρωπαϊκή Χάρτα έχει ως στόχο την ανάληψη δέσμευσης από τις Περιφέρειες και τους Δήμους για την ένταξη της διάστασης του φύλου στις πολιτικές τους.
Στο κείμενο της Χάρτας, για τη σύνταξη του οποίου συνεργάστηκαν φορείς από διάφορες χώρες, η ευρύτητα και η πολυμορφία των εμπειριών και των προσεγγίσεων της αρχής της ισότητας των φύλων στα ευρωπαϊκά κράτη αξιοποιείται παρέχοντας ένα πλαίσιο συγκεκριμένων δράσεων οι οποίες εκτείνονται σε όλα τα πεδία αρμοδιοτήτων της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης. Συγκεκριμένα περιλαμβάνονται 30 άρθρα στα οποία λαμβάνονται υπόψη οι πολλαπλοί ρόλοι των αυτοδιοικητικών φορέων ως: ασκούντων πολιτική εξουσία, εργοδοτών, αντιπροσώπων υπηρεσιών, παρόχων υπηρεσιών, υπευθύνων σχεδιασμού και κανονιστικών παραγόντων.



Οι έξι θεμελιώδεις αρχές

• Η ισότητα γυναικών και ανδρών αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα
• Προκειμένου να διασφαλιστεί η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών, πρέπει επίσης να αντιμετωπιστούν οι πολλαπλές διακρίσεις λόγω εθνοτικής καταγωγής, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού , θρησκείας, κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, κλπ.
• Η ισόρροπη συμμετοχή γυναικών και ανδρών στη λήψη αποφάσεων είναι απαραίτητη για μια δημοκρατική κοινωνία
• Τα στερεότυπα των φύλων καθώς και οι στάσεις και οι προκαταλήψεις  που απορρέουν από αυτές πρέπει να εξαλειφθούν
• Η διάσταση του φύλου πρέπει να λαμβάνεται  υπόψη σε όλες τις δραστηριότητες της τοπικής και περιφερειακής κυβέρνησης
• Πρέπει να καταρτιστούν και να εφαρμοστούν σχέδια δράσης με κατάλληλη χρηματοδότηση για την αντιμετώπιση θεμάτων ισότητας.

Στην Ελλάδα, η Ευρωπαϊκή Χάρτα έχει υπογραφεί από το σύνολο των Περιφερειών και από 210 Δήμους  (σε σύνολο 325).






Η Ευρωπαϊκή Χάρτα για την Ισότητα των Φύλων στις Τοπικές Κοινωνίες απευθύνεται στις τοπικές και περιφερειακές αρχές της Ευρώπης, οι οποίες καλούνται να την υπογράψουν, να αναλάβουν δημόσια επίσημη δέσμευση για την προώθηση της αρχής της Ισότητας των Φύλων, και να υλοποιήσουν, εντός της επικράτειάς τους, τις δεσμεύσεις που διατυπώνονται στη Χάρτα. Προκειμένου να συμβάλει στην υλοποίηση αυτών των δεσμεύσεων, κάθε υπογράφουσα αρχή αναλαμβάνει να καταρτίσει ένα Σχέδιο Δράσης για ένταξη της Ισότητας των Φύλων, στο οποίο καθορίζονται οι προτεραιότητες, οι ενέργειες και τα μέσα για το σκοπό αυτό. Επιπλέον, κάθε υπογράφουσα αρχή αναλαμβάνει να αναπτύξει σχέσεις με όλα τα όργανα και τους φορείς στην επικράτειά της, προκειμένου να προωθήσει την επίτευξη ουσιαστικής ισότητας στην πράξη. Η Χάρτα εκπονήθηκε από το Συμβούλιο των Δήμων και των Περιφερειών της Ευρώπης (CEMR) σε συνεργασία με πολλούς εταίρους, οι οποίοι παρατίθενται παρακάτω. Η εκπόνηση είχε την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέσω του 5ου Κοινοτικού Προγράμματος Δράσης για την Ισότητα των Φύλων. Η Ισότητα των Φύλων συνιστά θεμελιώδες δικαίωμα για όλους και όλες καθώς και στοιχειώδη αξία για κάθε δημοκρατία. Προκειμένου να διασφαλιστεί αυτό το δικαίωμα, δεν απαιτείται μόνο η νομική αναγνώρισή του, αλλά και η εφαρμογή του σε όλους τους τομείς της ζωής: τον πολιτικό, τον οικονομικό, τον κοινωνικό και τον πολιτιστικό. Παρά τις πολυάριθμες περιπτώσεις επίσημης αναγνώρισης και της προόδου που έχει σημειωθεί, η Ισότητα των Φύλων ακόμη δεν αποτελεί πραγματικότητα στην καθημερινή ζωή. Στην πράξη, άνδρες και γυναίκες δεν απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα. Πολλές κοινωνικές, πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες παραμένουν - για παράδειγμα, μισθολογικές διαφορές και πολιτική υποεκπροσώπηση. Αυτές οι ανισότητες είναι αποτέλεσμα κοινωνικών δομών οι οποίες έχουν διαμορφωθεί βάσει έμφυλων στερεοτύπων που απαντώνται ακόμη σε θεσμούς, όπως η οικογένεια, η εκπαίδευση, ο πολιτισμός, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ο χώρος της εργασίας, η κοινωνική οργάνωση… Τόσοι πολλοί τομείς στους οποίους υπάρχει έδαφος για δράση, μέσω της υιοθέτησης νέας προσέγγισης και της εφαρμογής δομικών αλλαγών. Ως βαθμίδες διακυβέρνησης που βρίσκονται εγγύτερα στο λαό, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές αποτελούν το καταλληλότερο δυνατό πεδίο για την καταπολέμηση της διαιώνισης και της αναπαραγωγής ανισοτήτων, καθώς και για την προώθηση μίας πραγματικά ισόνομης κοινωνίας. Μπορούν, αξιοποιώντας τις αρμοδιότητές τους και σε συνεργασία με ολόκληρο το φάσμα των τοπικών φορέων, να αναλαμβάνουν συγκεκριμένες δράσεις υπέρ της Ισότητας των Φύλων.

Επιπλέον, η αρχή της επικουρικότητας έχει ιδιαίτερη σημασία όσον αφορά την ουσιαστική εφαρμογή
της Ισότητας των Φύλων. Η αρχή έχει εφαρμογή σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης-κοινοτικό,
εθνικό, περιφερειακό και τοπικό. Ενώ οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές της Ευρώπης έχουν
ποικίλο φάσμα αρμοδιοτήτων, μπορούν όλες και πρέπει να παίξουν θετικό ρόλο στην προώθηση
της Ισότητας των Φύλων με πρακτικούς τρόπους που θα έχουν αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή
του πληθυσμού τους.
Στενά συνδεδεμένες με την αρχή της επικουρικότητας είναι οι αρχές της τοπικής και περιφερειακής
αυτοδιοίκησης. Ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Τοπικής Αυτοδιοίκησης του 1985 του Συμβουλίου της
Ευρώπης, ο οποίος έχει υπογραφεί και επικυρωθεί από τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη,
υπογραμμίζει «το δικαίωμα και τη δυνατότητα των τοπικών αρχών, στο πλαίσιο του νόμου, να
ρυθμίζουν και να διαχειρίζονται σημαντικό μέρος των δημοσίων υποθέσεων με δική τους ευθύνη
και προς όφελος του τοπικού πληθυσμού». Η εφαρμογή και η προώθηση του δικαιώματος στην
Ισότητα πρέπει να αποτελεί τον πυρήνα αυτής της ιδέας της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Η δημοκρατία σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο πρέπει να καθιστά δυνατή τη λήψη των
πλέον κατάλληλων αποφάσεων σχετικά με συγκεκριμένες διαστάσεις της καθημερινής ζωής,
όπως η κατοικία, η ασφάλεια, οι δημόσιες μεταφορές, ο χώρος της εργασίας, της υγείας κ.ά.
Επιπλέον, η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην ανάπτυξη και την εφαρμογή των τοπικών και
περιφερειακών πολιτικών επιτρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι εμπειρίες ζωής τους, η τεχνογνωσία
και η δημιουργικότητά τους.
Αν θέλουμε να εξασφαλίσουμε μία κοινωνία βασισμένη στην Ισότητα, επιβάλλεται οι τοπικές
και περιφερειακές αρχές να λαμβάνουν υπόψη τη διάσταση του φύλου στις πολιτικές τους,
την οργάνωση και τις πρακτικές τους. Τόσο στον σύγχρονο όσο και στον κόσμο του αύριο, η
ουσιαστική Ισότητα των Φύλων είναι αποφασιστικής σημασίας για την οικονομική και την κοινωνική επιτυχία –όχι μόνο σε ευρωπαϊκό ή εθνικό επίπεδο, αλλά και στις περιφέρειες, τις πόλεις και τις τοπικές κοινότητες.
Το Συμβούλιο των Δήμων και Περιφερειών της Ευρώπης (CEMR), και η Επιτροπή Γυναικών ΑιρετώνΤοπικών και Περιφερειακών Αρχών, για πολλά χρόνια προωθεί ενεργά την Ισότητα των Φύλων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Το 2005, το CEMR εγκαινίασε ένα συγκεκριμένο εργαλείο για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές της Ευρώπης: την Πόλη της Ισότητας. Επισημαίνοντας τις ορθές πρακτικές ορισμένων ευρωπαϊκών πόλεων και δήμων, «Η πόλη της Ισότητας» προσφέρει μία μεθοδολογία για την εφαρμογή πολιτικών για την Ισότητα των Φύλων στο τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Η παρούσα Χάρτα οικοδομεί πάνω στα θεμέλια αυτής της δουλειάς.
Ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην προώθηση της ισότητας των φύλων
υπογραμμίστηκε στην Οικουμενική Διακήρυξη της IULA (Διεθνής Ένωση Τοπικών Αρχών) για τις
«Γυναίκες στις Τοπικές Αρχές» που υιοθετήθηκε το 1998. Ο νέος παγκόσμιος οργανισμός Ηνωμένες
Πόλεις και Τοπικές Αρχές (UCLG) εντάσσει την Ισότητα των Φύλων ανάμεσα στους πρωταρχικούς
του στόχους

 Διαβάστε επίσης

Ευρωπαϊκή Χάρτα για την Ισότητα των Φύλων στις Τοπικές Κοινωνίες

Οδηγός Εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Χάρτας για την Ισότητα Των Φύλων στις Τοπικές Κοινωνίες

Με αφορμή τη διοργάνωση από τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων του Υπουργείου Εσωτερικών & Διοικητικής Ανασυγκρότησης και την ανάδοχο ένωση «ΕΤΑΜ Α.Ε. – Αναπτυξιακή Ηρακλείου Α.Α.Ε. Ο.Τ.Α.» τριών Ημερίδων στην Κρήτη το διάστημα 15-17/6/2015 με τίτλο «Πολιτικές Ισότητας των Φύλων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση» (DT_11-06-2015_Hmerides Kritis), σας γνωρίζουμε ότι το Συμβούλιο Δήμων και Περιφερειών της Ευρώπης (CEMR) και οι εταίροι του έχουν θεσπίσει από το 2006 την «Ευρωπαϊκή Χάρτα για την Ισότητα των Φύλων στις Τοπικές Κοινωνίες». Η Χάρτα σχεδιάστηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στόχος της είναι η δημιουργία μηχανισμού για τη δέσμευση των τοπικών και περιφερειακών αρχών της Ευρώπης ως προς τη χρήση των εξουσιών τους και των εταιρικών τους σχέσεων για την επίτευξη μεγαλύτερης ισότητας για τους λαούς τους. Στην Ελλάδα η Ευρωπαϊκή Χάρτα παρουσιάστηκε το 2011 από τη Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων και στις 7-11-2011 οι πρώτοι 147 Δήμοι συνυπέγραψαν τη Χάρτα σε ειδική τελετή στο Μουσείο της Ακρόπολης και στις 9-12-2011 οι 13 αιρετές Περιφέρειες συνυπέγραψαν τη Χάρτα σε ειδική εκδήλωση στην Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝ.Π.Ε.).

Από το 2011 λειτουργεί το «Παρατηρητήριο για την Ευρωπαϊκή Χάρτα για την Ισότητα Γυναικών και Ανδρών στις Τοπικές Κοινωνίες» με την τριετή οικονομική στήριξη της Σουηδικής Κυβέρνησης μέσω της Σουδικής Ένωσης Δήμων και Περιφερειών (SALAR). Μέχρι τον Μάρτιο του 2014 1409 Δήμοι και Περιφέρειες σε 29 χώρες είχαν υπογράψει τη χάρτα. Στην επικαιροποιημένη βάση δεδομένων του Παρατηρητηρίου στις 16 Ιανουαρίου 2015 οι τρεις υψηλότερες θέσεις ανήκουν στις χώρες Ιταλία (418), Γαλλία (174) και Ελλάδα (166), ενώ μόλις μία συμμετοχή συναντάμε στις χώρες Λετονία, Μάλτα, Μολδαβία και Ολλανδία.

Για την πληρέστερη ενημέρωσή σας, ακολουθεί ο σύνδεσμος με την βάση δεδομένων συνολικής έκτασης εννέα σελίδων:

http://www.charter-equality.eu/the-charter/le-texte-de-la-charte-en.html .

Επισημαίνεται ότι η Γραμματεία του Παρατηρητηρίου βρίσκεται στις Βρυξέλλες και για τη χώρα μας ως εθνικό σημείο επαφής έχει οριστεί η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ): http://www.charter-equality.eu/contacts?lang=en%C2%BB .