Εισπρακτικές εταιρείες. Παράνομη μεταβίβαση προσωπικών δεδομένων από τράπεζες

Ο όρος που αναφέρεται στην έντυπη τυποποιημένη αίτηση χορήγησης δανείου ή πιστωτικής κάρτας για μεταβίβαση των οικονομικών και άλλων δεδομένων του, δεν σημαίνει ότι παρέχει στην Τράπεζα «τη ρητή συγκατάθεσή του για τη μεταβίβαση» των δυσμενών, κ.λπ. προσωπικών σε εισπρακτική εταιρεία.
Για να γίνει η μεταβίβαση των δεδομένων, πρέπει πρώτα η Τράπεζα να ενημερώσει για την πρόθεσή της αυτή το δανειολήπτη ή τον κάτοχο κάρτας και αυτός να συναινέσει για τη μεταβίβασή τους.
Στη συνέχεια η εισπρακτική εταιρεία οφείλει να ενημερώσει εγγράφως το δανειολήπτη ότι προτίθεται να κάνει χρήση των δεδομένων του και για το σκοπό που θα τα χρησιμοποιήσει. (Πρωτοδικείο Αθηνών στην υπ’ αριθμ. 3428/2016 απόφασή του)
Συγκεκριμένα:
Χρηματικά πρόστιμα επιβλήθηκαν, με δικαστικές αποφάσεις, σε δύο τράπεζες, καθώς παράνομα μεταβίβασαν προσωπικά δεδομένα «κόκκινων» δανειοληπτών σε εισπρακτικές εταιρείες.
Σύμφωνα με τις δικαστικές αποφάσεις, παράνομα οι εισπρακτικές εταιρείες τηλεφωνούν στους εκπρόθεσμους δανειολήπτες (και κατόχους πιστωτικών καρτών), εάν προηγουμένως οι Τράπεζες δεν έχουν ενημερώσει γραπτώς ότι μεταβιβάζουν τα προσωπικά τους δεδομένα σε συγκεκριμένη εισπρακτική εταιρεία και εάν οι τελευταίες δεν έχουν ενημερώσει τους δανειολήπτες ότι έχουν στην κατοχή τους τα προσωπικά τους δεδομένα.
Εάν δεν έχει προηγηθεί αυτή η διαδικασία ο δανειολήπτης μπορεί να διεκδικήσει την προβλεπόμενη από το νόμο αποζημίωση για ηθική βλάβη η οποία το λιγότερο ανέρχεται στα 5.870 ευρώ.
Ειδικότερα, η πρώτη περίπτωση που απασχόλησε τα δικαστήρια αφορούσε πιστωτική κάρτα της οποίας ο κάτοχος της στην τυποποιημένη αίτηση που υπέγραψε για τη χορήγηση της, αναγραφόταν ότι συναινούσε να διαβιβαστούν τα προσωπικά του δεδομένα σε εισπρακτική εταιρεία.
Όμως, ο κάτοχος της κάρτας καθυστέρησε μερικές δόσεις και ξεκίνησαν καθημερινά τηλεφωνήματα στο σταθερό και κινητό του τηλέφωνο από εισπρακτική εταιρεία στην οποία η Τράπεζα είχε διαβιβάσει τα προσωπικά δυσμενή οικονομικά στοιχεία του. Ο κάτοχος της κάρτας, παραπονέθηκε κατ’ επανάληψη για τη μεταβίβαση των δεδομένων του και επισήμανε ότι τα κατέχει παράνομα.
Σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση η διαρροή των απόρρητων προσωπικών του δεδομένων σε τρίτους χωρίς καμία προηγούμενη ενημέρωση, του προκάλεσε μεγάλη ψυχική αναστάτωση, θυμό και οργή και στράφηκε κατά της Τράπεζας διεκδικώντας το ποσό των 15.000 ευρώ γι την ηθική βλάβη που υπέστη.
Το Πρωτοδικείο Αθηνών στην υπ’ αριθμ. 3428/2016 απόφασή του επισημαίνει ότι ο όρος που αναφέρεται στην έντυπη τυποποιημένη αίτηση χορήγησης δανείου ή πιστωτικής κάρτας για μεταβίβαση των οικονομικών και άλλων δεδομένων του, δεν σημαίνει ότι παρέχει στην Τράπεζα «τη ρητή συγκατάθεσή του για τη μεταβίβαση» των δυσμενών, κ.λπ. προσωπικών σε εισπρακτική εταιρεία.
Για να γίνει η μεταβίβαση των δεδομένων, πρέπει πρώτα η Τράπεζα να ενημερώσει για την πρόθεσή της αυτή το δανειολήπτη ή τον κάτοχο κάρτας και αυτός να συναινέσει για τη μεταβίβασή τους.
Στη συνέχεια η εισπρακτική εταιρεία οφείλει να ενημερώσει εγγράφως το δανειολήπτη ότι προτίθεται να κάνει χρήση των δεδομένων του και για το σκοπό που θα τα χρησιμοποιήσει.
Στη δικαστική απόφαση σημειώνεται ότι ο όρος που περιλαμβάνεται στην αίτηση έκδοσης δανείου ή πιστωτικής κάρτας ότι ο αυτών συναινεί στη διαβίβαση των δεδομένων του, δεν σημαίνει τη «συγκατάθεση του δανειολήπτη για τη διαβίβαση των προσωπικών του δεδομένων σε εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών» και συνεχίζει:
Η Τράπεζα είναι υποχρεωμένη να τον ενημερώσει για την πρόθεσή της να κάνει χρήση των δεδομένων, για την εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών, με την οποία συνεργάζεται (επωνυμία, έδρα κ.λπ.), κάτι όμως που δεν έγινε.
Ως «συγκατάθεση» τονίζεται στη δικαστική απόφαση ορίζεται «η ελεύθερη, ρητή και ειδική δήλωση βούλησης, που εκφράζεται με τρόπο σαφή και εν πλήρη επιγνώσει, με την οποία το υποκείμενο των δεδομένων, αφού προηγουμένως ενημερωθεί, δέχεται να αποτελέσουν αντικείμενο επεξεργασίας τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, που τον αφορούν».
Έτσι, επιδικάστηκε υπέρ του κατόχου της κάρτας το ποσό των 5.870 ευρώ για την ηθική βλάβη που υπέστη.
Παράλληλα, η δεύτερη περίπτωση αφορά καταναλωτικό δάνειο 5.200 ευρώ, όπου η δανειολήπτρια, μόλις είχε χειρουργηθεί λόγω αιμαγγειώματος εγκεφάλου, σε συνέπεια να έχει κρίσεις επιληψίας και «ψυχοσιόμορφες εκδηλώσεις» και μετά από κάποιο διάστημα δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις δόσεις του δανείου.
Και στην περίπτωση αυτή, η Τράπεζα χωρίς να την ενημέρωση και χωρίς η δανειολήπτρια να συναινέσει μεταβίβασε τα δεδομένα της σε εισπρακτική εταιρεία, η οποία άρχισε να τη βομβαρδίζει με κλήσεις στο σταθερό και κινητό τηλέφωνο για την καταβολή των ληξιπρόθεσμων δόσεων.
Τελικά, το Ειρηνοδικείο Αθηνών (απόφαση υπ’ αριθμ. 273/2016) να επιδικάσει στη δανειολήπτρια 6.000 ευρώ για την ηθική βλάβη.
Σχετικά: Δικηγορικές – εισπρακτικές εταιρίες. Τηλεφωνικές ενοχλήσεις προς οφειλέτες
Σχετικά: οι διατάξεις του άρθρου 36 του ν. 4038/2012 (ΦΕΚ Α 14) για τις εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών (εισπρακτικές εταιρείες)
Επιβολή προστίμων για καταχρηστικές πρακτικές σε βάρος εισπρακτικών εταιρειών
Mε βάση τον νόμο, «ο δανειστής (τράπεζα κλπ) δεν επιτρέπεται να αναθέτει εντολή για ενημέρωση οφειλετών για ληξιπρόθεσμες οφειλές που, μεταξύ άλλων, έχουν υποβληθεί σε ρύθμιση ή διακανονισμό που τηρείται ή έχει παρέλθει ο χρόνος της παραγραφής, ή απορρέουν από καταχρηστικούς γενικούς όρους συναλλαγών που έχουν κριθεί καταχρηστικοί με αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις».
Συνιστά αθέμιτη και παραπλανητική πρακτική των Εταιρειών Ενημέρωσης Οφειλετών:

• Η κατά την επικοινωνία με τον οφειλέτη, εμφάνιση των υπαλλήλων τους υπό ιδιότητες που δεν διαθέτουν όπως υπαλλήλων των δανειστών, δικηγόρων ή δικαστικών επιμελητών.
• Η άσκηση σωματικής βίας, ψυχολογικής πίεσης περί διακινδύνευσης του επαγγέλματος, των περιουσιακών στοιχείων ή της ζωής του οφειλέτη ή των οικείων του.
• Η επίδειξη προσβλητικής συμπεριφοράς ή η χρήση προσβλητικών εκφράσεων εναντίον του οφειλέτη ή των οικείων του.

Επισημαίνεται ακόμη ότι πριν από κάθε ενέργεια ενημέρωσης, απαιτείται η, από τον δανειστή προς τον οφειλέτη, επιβεβαίωση των οφειλών του με κάθε διαθέσιμο τρόπο και η ταυτοποίηση του οφειλέτη, καθώς και η ενημέρωσή του για τη διαβίβαση των δεδομένων του στην εταιρεία.
Η επικοινωνία της Εταιρείας Ενημέρωσης με τον οφειλέτη πρέπει να γίνεται, εντός ευλόγου χρόνου και η συχνότητα οχλήσεων όχι πέραν της μιας ανά δεύτερη ημέρα, ενώ προσδιορίζεται συγκεκριμένο ωράριο για την επικοινωνία με τον οφειλέτη (9.00 με 20.00) που περιορίζεται στις εργάσιμες μόνο μέρες. Η τηλεφωνική επικοινωνία στον χώρο εργασίας του οφειλέτη γίνεται, μόνο εφόσον ο συγκεκριμένος τηλεφωνικός αριθμός έχει δηλωθεί ως μοναδικός αριθμός επικοινωνίας από τον τελευταίο.
Ο κατάλογος των εισπρακτικών εταιρειών που λειτουργούν νόμιμα (Μητρώο Εταιρειών Ενημέρωσης Οφειλετών) – Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή Φεβρουάριος 2017