Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Μαυρίλο : το ξεχωριστό χωριό των πηγών του Σπερχειού !



Σε όλους τους πολιτισμούς του κόσμου, τα ποτάμια ασκούσαν ανέκαθεν μια ιδιαίτερη γοητεία στους ανθρώπους. Το όνομά τους έχει συνδεθεί με θρύλους, δεισιδαιμονίες και τοπικές παραδόσεις… Για τους αρχαίους Ελληνες τα ποτάμια ήταν θεότητες που λατρεύονταν με ιδιαίτερο σεβασμό. Οι λατρευτικές εκδηλώσεις είχαν ως σκοπό αφενός να αποδώσουν τιμές στο αγαθό του νερού που παρεχόταν πλουσιοπάροχα από τη φύση, ταυτόχρονα όμως να κατευνάσουν την ποτάμια θεότητα ώστε να προφυλαχθεί το βιος των κατοίκων, αλλά και η ζωή τους από πιθανές μελλοντικές συμφορές.

Οπως και τώρα, έτσι και τότε, δεν ήταν σπάνιο το φαινόμενο μιας ξαφνικής πλημμύρας που μπορούσε να γίνει ανεξέλεγκτη και να προκαλέσει ανυπολόγιστες καταστροφές όταν το ποτάμι φούσκωνε από μια δυνατή νεροποντή. Ετσι, από τη χαραυγή ακόμη της Ιστορίας, γύρω από την κοίτη των ποταμών της αρχαίας Ελλάδας συνήθως άκμαζαν σπουδαίοι πολιτισμοί. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο ποταμός Σπερχειός και η εύφορη κοιλάδα του, ένα από τα πρώτα μέρη όπου ήδη από την πέμπτη χιλιετία προ Χριστού ο άνθρωπος δημιούργησε μόνιμες εστίες κατοίκησης στον ελλαδικό χώρο. Στην πλούσια παρόχθια γη του δημιουργήθηκε, με την έλευση των Αχαιών, η πόλη Φθία που πήρε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο. Επίσης, σε μικρή απόσταση από τις εκβολές του ποταμού, πιθανόν τον 5ο π.Χ. αιώνα, να κτίστηκε από τους Μαλιείς η πόλη της Λαμίας που οφείλει το όνομά της στον Λάμο, τον γιο του Ηρακλή.
Λουτρά Υπάτης και «Μακρά Κώμη»

Η γέννηση του Σπερχειού ξεκινά από τα ευρυτανικά και φθιωτικά βουνά και η πορεία του ολοκληρώνεται στον Μαλιακό κόλπο, ύστερα από περιπλάνηση 82 χλμ., δημιουργώντας με τις προσχώσεις του ολόκληρη την πεδιάδα της Λαμίας. Ανηφορίζοντας για Ευρυτανία ή για τα ορεινά χωριά της Φθιώτιδας, ένα μεγάλο μέρος της διαδρομής πραγματοποιείται δίπλα στην κοίτη του ποταμού, όπου υπάρχουν δυνατότητες για σύντομες παρακάμψεις που θα σας δώσουν την ευκαιρία να έρθετε κοντά σε ένα από τα ομορφότερα παρόχθια πλατανοδάση της Ελλάδας.
Λίγο ψηλότερα από τη Μακρακώμη ο δρόμος αρχίζει να δείχνει τις ορεινές διαθέσεις του και το βασίλειο των βουνών μάς υποδέχεται. Η κοίτη του Σπερχειού στενεύει, τα νερά γίνονται πιο γρήγορα και θορυβώδη. Οι δυο υδάτινοι βραχίονες που σχηματίζουν το ποτάμι συναντιούνται κοντά στο χωριό Αγιος Γεώργιος. Ο ένας έρχεται από τα νοτιοδυτικά και πηγάζει από τα Κοκκάλια της Ευρυτανίας. Ενα δεύτερο ποτάμι, που σχηματίζεται από τα ρυάκια του Βελουχίου και τα νερά που κατεβάζουν τα βουνά της Φουρνάς, αποτελεί τον δεύτερο παραπόταμο του Σπερχειού που κατηφορίζει όλο ορμή από τον Βορρά.

Εδώ, στα όρια των νομών Φθιώτιδας και Ευρυτανίας, στα ανατολικά πρανή του βουνού Τυμφρηστός (Βελούχι), κουρνιάζουν σε ύψος 800-1.000 μ. μερικά από τα ομορφότερα χωριά της Φθιώτιδας που προσεγγίζονται με ασφάλτινους δρόμους. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουμε τους οικισμούς Μεγάλη Κάψη, Μερκάδα, Μαυρίλο, Νεοχώρι. Πραγματοποιώντας έναν ευχάριστο οδικό κύκλο μπορείτε εύκολα να τα επισκεφτείτε όλα. Στη Μερκάδα (16 χλμ. από τη διασταύρωση του Αγίου Γεωργίου) θα δείτε τον ναό των Αγίων Αποστόλων (κτίσμα του 1825) και από την τοποθεσία Μεγάλος Βράχος θα απολαύσετε τη θέα στην κοιλάδα του Σπερχειού. Εξι χιλιόμετρα δυτικά από τη Μερκάδα, σε υψόμετρο 920 μ., θα συναντήσετε το χωριό Μαυρίλο Φθιώτιδας, όπου αναβλύζουν μερικές από τις σημαντικότερες πηγές του Σπερχειού.
Πιθανόν αυτή να είναι η τοποθεσία που αναφέρει ο Ομηρος στην Ιλιάδα (Ιλιάδα, Ψ 144-147) βάζοντας τον Αχιλλέα να θρηνεί τον θάνατο του Πάτροκλου («Σπερχειέ, άδικα σου έταξε ο πατέρας μου πως, όταν εγώ γυρίσω, εκεί στην πατρική μου γη, για χάρη σου, θα έκοβα τα μαλλιά μου και θα σου πρόσφερα ιερή, πλούσια θυσία και πως εκεί θα έσφαζα πενήντα βαρβάτα κριάρια στις πηγές σου, όπου έχει τέμενος και ευώδη βωμό…»). Στη θέση όπου τρέχει η πηγή Γκούρα εικάζεται ότι βρισκόταν βωμός αφιερωμένος στον θεό Σπερχειό. Στην πλατεία Αινιάνων ξεχωρίζει ο ναός του Αγίου Δημητρίου που κτίστηκε τον 17ο αιώνα με χρήματα των προεστών Χατζαίων.
Χωριό-τροφοδότης της Επανάστασης
Στο κέντρο της ευρύχωρης πλατείας δεσπόζει ο πλάτανος που ξεπερνά σε ηλικία τα 300 χρόνια, ενώ στο δημοτικό σχολείο υπάρχει μια μικρή έκθεση παλιών φωτογραφιών που απεικονίζουν τη ζωή τού χθες στο Μαυρίλο. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ενότητα με τους μπαρουτόμυλους, για τους οποίους το χωριό ήταν ξακουστό σε όλη τη Ρούμελη και τους οποίους διαχειριζόταν η αρχοντο-οικογένεια των Χατζαίων. «Τότες, εκείνες τις εποχές ακούγονταν σε όλο το χωριό το χτύπημα από τα κοπάνια που έσπαζαν το ξυλοκάρβουνο. Εβλεπες τους εργάτες με κατάμαυρα τα μπράτσα να ζαλικώνονται τους γκαζοντενεκέδες και να τους φορτώνουν στα μουλάρια που περίμεναν στη σειρά έξω από τους μπαρουτόμυλους. Ο πάππους μου θυμόταν -εγώ δεν τα πρόλαβα- ένα ολάκερο μελίσσι ανθρώπων να έρχονται εδώ για να αγοράσουν το φημισμένο μπαρούτι του Μαυρίλου. Χωρίς τα νερά του Σπερχειού και το Μαυρίλο δεν θα υπήρχε Επανάσταση, ούτε Καραϊσκάκης, Γκούρας και Ανδρούτσος…».

Πράγματι, διαβάζοντας λίγο την Ιστορία του οικισμού, διαπιστώνεις ότι από τις αρχές του 17ου αιώνα μέχρι το ξεκίνημα της Επανάστασης του 1821, στο Μαυρίλο λειτουργούσαν δεκαπέντε μπαρουτόμυλοι που χρησιμοποιούσαν τα νερά των πηγών του Σπερχειού. Μάλιστα εικάζεται πως η ονομασία του χωριού προέρχεται από τη «μαύρη ύλη», δηλαδή το μπαρούτι που κατασκευαζόταν εδώ. Κατά τη διάρκεια του μεγάλου ξεσηκωμού, το Μαυρίλο ήταν αυτό που τροφοδοτούσε τα καριοφίλια της Επανάστασης στη Ρούμελη, όπως έκανε η Δημητσάνα στον Μοριά.
Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα επιστολής του Αθανάσιου Διάκου προς τους άρχοντες της Λιβαδειάς: «Απέκρουσα Ομέρ Βρυώνην εις Πατρατζίκι (Υπάτη), ήδη μεταβαίνω εις Λαμίαν. Αποστείλατε δυναμένους κρατήσουν όπλα και βόλια άφθονα. Μαύρην ύλην επρομηθεύθην εκ Μαυρίλου…». Σήμερα, λίγο χαμηλότερα από την πλατεία έχει ανεγερθεί πάνω στα απομεινάρια του παλιού μπαρουτόμυλου ένα νέο κτίσμα που αναπαριστά την εξειδικευμένη εργασία που απαιτούνταν για να παραχθεί με την πρόσμειξη διάφορων πρώτων υλών το μπαρούτι. Ο μπαρουτόμυλος είναι επισκέψιμος, αρκεί να ζητήσετε από την ταβέρνα που υπάρχει στην πλατεία να σας ανοίξουν. Επίσης, ζητήστε από τους ντόπιους να σας δείξουν τα δύο πέτρινα γεφύρια που υπάρχουν κοντά στο χωριό και τα οποία για αιώνες διευκόλυναν τους εμπόρους στη μεταφορά του μπαρουτιού.
Πηγή : Έθνος

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Ανακαλύψτε 21 παραλίες στο Νομό Φθιώτιδας (Εικόνες & Χάρτες)

Απο που πήρε το ονομά της η λουτρόπολη των Καμένων Βούρλων.Ποιά η σχέση της με την πλούσια κωμόπολη των Βουρλών της Μικράς Ασίας που κάηκε απο τους Τούρκους

Το "παπούτσι της νύφης",Ήθη και έθιμα του γάμου στο Μώλο.(video)